Uticaj simbolizma na stvaralaštvo Kloda Debisija

Krajem 19. veka pojavio se u Francuskoj novi umetnički stil – simbolizam.

Ovaj umetnički pokret bio je odgovor na realizam i naturalizam. Prvobitno se pojavio u književnosti, sa delima čuvenih pisaca kao što su Bodler, Malarme, Rembo i Verlen, a ubrzo je zaživeo i u drugim granama umetnosti, ali ga tu vezujemo uz naziv impresionizam.
Jedan od najslavnijih svetskih kompozitora XX veka, Klod Debisi, oblikovao je muzički impresionizam nalazeći inspiraciju i potvrdu za svoje ideje u novom književnom i likovnom stilu. Njegov impresionistički muzički stil je, u velikoj meri, bio pod uticajem francuskih simbolista. Sa njima je delio svoju naklonost prema ezoteriji, kao i odbacivanje naturalizma i realizma iz umetnosti. Muziku je smatrao superiornom umetnošću, budući da je najbliža prirodi jer je vremenska umetnost, ona koja jedino istinski postoji u izvođenju, a ne na papiru.
Brojna dela, a posebno solo pesme i jedinu operu, Debisi je napisao na tekstove simbolista. Opera "Peleas i Melisanda" komponovana je na libreto napisan prema istoimenoj simbolističkoj drami Morisa Meterlinka. Sadrži pet činova i trinaest prizora. Od solo pesama se izdvajaju "Pet pesama po Bodleru", "Tri poeme Stefana Malarmea", kao i ciklusi solo pesama za glas i klavir "Zaboravljene Arijete", "Tri melodije po Verlenu" i "Galantne svečanosti", inspirisane pesmama Pola Verlena.

 

Odlomak iz opere "Peleas i Melisanda"

 

"Uzdah" (Tri poeme Stefana Malarmea)

 

 

Jedno od najpoznatijih orkestarskih dela – simfonijska poema "Prelid za popodne jednog fauna", takođe je inspirisana simbolističkom poemom Stefana Malarmea. Za Malarmea je, zapravo, poezija bila muzika – nije ga interesovalo samo značenje reči već pre njihovi melodijski obrisi i ritmovi. Muzika Debisijeve kompozicije je slobodna ilustracija Malarmeove poeme i on ne pokušava da je "prepriča" već da dočara njenu atmosferu. Debisi dočarava raspoloženje jednog fauna, koji sanjari u hladovini na obroncima Etne. Ovo spokojno raspoloženje prikazuje u svom Preludijumu. Čak možemo videti povezanost muzičkog dela sa književnim i u identičnom broju stihova, to jest taktova.

 

 Klod Mone - "Imprersija, rađanje sunca"

Kao i slikari impresionisti, tako je i Debisi inspiraciju često pronalazio u prirodi. Jedan od čestih motiva mu je voda. Možemo je  primetiti u njegovoj višeslojnoj fakturi i konturama melodija nalik talasima. Međutim, njegova naklonost prema vodi nosila je mnogo dublje značenje od čistog oponašanja zvukova. Voda je osnovna materija koja obezbeđuje život na Zemlji, ali takođe ima potencijal sasvim suprotnog, rušilačkog dejstva. Kod Debisija može biti razigrana, tajanstvena, vesela... Mnoge Debisijeve kompozicije nas asociraju na slike impresionista. Često se njegovo stvaralaštvo poredi sa slikama Kloda Monea. Debisi sam kaže: "Sve sam više ubeđen da je muzika po svojoj prirodi nešto što ne može da se stisne u krute okvire tradicionalne forme. Ona je stvorena od boja i ritmova".

    

Klod Mone - "Lokvanji"

 

"Refleksije u vodi"

 

"Na brodu"

 

"More"

Ana Babić, klavir, IV godina SMŠ
klasa prof. Olga Dinić Mamula